İtikat Dersleri -9- (Fiili Sıfatlar)

İtikat Dersleri -8- Bölümünü okumak için buraya tıklayınız.

SORU : Fiili sıfatlar ne demektir ?

CEVAP : Allah-u Tealâ’nın kâinatla olan münasebetini en açık bir şekilde ifade eden ve O’nun kâinatı yaratış ve idare edişini oldukça ayrıntılı bir biçimde anlatan sıfatlardır.

Allah-u Tealâ’nın : Tahlik (icat etmek,yoktan yaratmak) Terzik (rızık vermek),İhya (diriltmek),İmate (öldürmek),Ten’im (nimet vermek), Te’zib (azap etmek) gibi bütün fiilleri,Allah-u Tealâ’nın sübûtî sıfatı olan “Tekvin” sıfatına raci (dönücü)dür.

SORU : Matürîdîler,Allah-u Tealâ’nın sübûtî (zatî) ve fiilî sıfatları hakkında ne demişlerdir ?

CEVAP : Bu sıfatların hepsi Allah-u Tealâ’nın zatı ile kaim (zatında) olup kadimdirler.

Zira kulların görme,işitme gibi sıfatları onlardan ayrılır.Allah-u Tealâ’nın sıfatları ise O’ndan ayrılmaz.

SORU : Bu sıfatların kadim olmasının manası nedir ?

CEVAP : Allah-u Tealâ’nın zatının evveli (başlangıcı) olmadığı gibi,zatıyla kaim olan bu sıfatların da evveli yoktur.

Zira kadim (evveli olmayan) zatın,kadim olmayan (hâdis;sonradan olan) sıfatlara mahal olması (onlarla vasıflanması) düşünülemez.

Selefiler ve Eş’arîler’de sübûtî (zatî) sıfatlar hakkında Matürîdîlerle aynı görüştedirler,ancak Eş’arîler,fiilî sıfatların hâdis olduğunu ileri sürmüşlerdir.

Onlar,ilim sıfatına kudret ve iradenin eklenmesiyle fiilî sıfatların tamamlanabileceğini görüşündedirler.

Onlara göre Matürîdilerin fiilî sıfat olarak kabul ettikleri sıfatlar,doğrudan sıfat olmayıp ilim,kudret ve iradenin taallûklarını temsil ederler.

Dolayısıyla hadis olan bu sıfatlar Allah-u Tealâ’nın zatıyla kaim değildirler.

SORU : Allah-u Tealâ’nın sübûtî ve fiilî sıfatlarının zatı ile olan münasebeti nedir ?

CEVAP : Allah-u Tealâ’nın bu sıfatları,zatının ne aynı ne de gayrıdır.

SORU : Bir şey diğer bir şeyin aynı değilse hayrı olması,gayrı değilse,aynı olması lâzım gelir.Buna göre yukarıdak ifade çelişkili değil midir ?

CEVAP : Çelişkili değildir,çünkü “Şerhu-l Emalî” de belirtildiği üzere Ehl-i Sünnet âlimleri : “Sıfat zatın aynı değildir.” derken,sıfatları zatın aynı kabul etmek suretiyle,onların mevcûdiyetini ortadan kaldıran bazı Mutezilî kelâmcılarla İslâm filozoflarının hatasından kurtulmuşlar,”Gayrı değildir.” derken de bu sıfatların “Kulların sıfatları” gibi olduğu düşüncesinden kaçınmışlardır.

Veya : “Gayri değildir.” derken sıfatı zattan ayırıp beşer seviyesine indiren ve İsa (Aleyhisselam) ın bedeninde maddileştiren Hristiyanların yanlış inançlarından kaçınmak istemişlerdir.

 

(Cübbeli Ahmet Hoca – İtikat Dersleri Kitabı : sh – 46-48 )

İtikat Dersleri -1-

“Şüphesiz ki işte bu,benim dosdoğru yolumdur.Buna uyun.(Başka) yollara uymayın.Çünkü o yollar sizi onun (Allâh’ın) yolundan ayırır.İşte sakınmanız için (Allâh) size bunları vasiyet (emr) etti.” (Enâm Suresi:153)

İtikat Dersleri -1- (Din,İman,İslam) –> (İtikat = İnanç )

DİN : Allâh-u Tealâ tarafından konulan bir kanundur ki,insanlara yaratılışlarındaki gaye ve hedefi,Allah-u Tealâ’ya ne suretle ibadet yapılacağını bildirir.

Din insanları,güzel olanı seçmeleriyle,hayırlı olan şeylere götürür.

Bu ilâhî kanunu Peygamberler vahiy suretiyle Cenab-ı Hak’tan öğrenerek insanlara ulaştırmışlardır.

İMAN : Allâh-u Tealâ’ya ve Peygamber Efendimiz (Sallallâhü Aleyhi ve Sellem)’in Allâh-u Tealâ tarafından getirdiği “Ahkâm-ı İlâhiyye” (İlâhi hükümler)in tamamına inanmak ve kabullenmekten ibarettir.

İSLÂM : İmanla aynı manadadır.Dolayısıyla her mümin,müslim;her müslim de mümindir.Gerçi lugat itibariyle iman,inanmak;islâm ise teslimiyet ve boyun eğmek anlamlarına gelmekteyse de din açısından ikisinin de hükmü birdir.

İMANIN ŞARTLARI

(Âmentü billâhi ve melâiketihi ve kütübihî ve rusülihî velyevmil âhiri ve bil kaderi hayrihî ve şerrihî minallahi tealâ belba’sü ba’delmevti hakkun eşhedü enlâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resulühû)

(Manası)

“Ben,Allah-u Tealâ’ya,meleklerine,kitaplarına,Resul (Peygamber)lerine,ahiret gününe,kaderin hayırlısı ve şerlisinin Allah-u Tealâ’dan olduğuna inandım.

Öldükten sonra dirilmekte haktır.Ben şehadet ederim ki Allah (-u Te’alâ) da nbaşka hiçbir ilâh yoktur.Ve yine şehadet ederim ki,Muhammed (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) Allah (-u Tealâ)nın kulu ve resulüdür.”

Bilindiği üzere imanın şartları altıdır.