Hadis İlimleri

Hadis üzerine yapılan çalışmalar başlıca iki ilimde toplanır.

a-) Rivayetül Hadis İlmi
b-) Diyatül Hadis İlmi

Rivayetül Hadis ilmi,Peygamberimiz’in (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) hadislerini itinalı bir biçimde aktarmayı konu eder.Bir başka tabirle,bu ilim hadislerin ezberi demektir.Üstün zekalarıyla hadisleri ezberleyerek günümüze kadar ulaşmasını sağlayan bu büyüklerimizin başta hadis ilimleri olmak üzere sair dini ilimlere de çok büyük hizmetleri bulunmaktadır.

Dirayetül Hadis İlmi , ravi (hadisi nakleden) ve mervi’nin (nakledilen hadis) kabul veya red bakımından hallerini inceleyen bir ilimdir.Bu ilme ‘Usûlü Hadis’ veya ‘Mustalahül Hadis’de denmektedir.

Dirayetül Hadls ilmi,ravileri ve hadis metinlerini belli ölçülere göre inceleyen bir ilim olması cihetinden,çok geniş bir sahaya yayılmaktadır.

Ravi’nin ve hadis metinlerinin çeşitli yönlerini ele alıp inceleyen bu sahanın,başlıca en mühim ilimleri şunlardır.

1-) Hadis Ravileri İlmi

Ehl-i Kitap (Yahudi ve Hristiyan) Rasulüllah'a İtaat Etmek Zorundadır (Hadis Dersleri – 1)

Hadis-i Şerif Dersleri – 1

Günümüzde çok sık kullanılan ve islam dünyasını yakından ilgilendiren bir ‘tehlike’ olan ‘dinler arası diyalog’ yanlısı ilahiyatçılar,yazarlar tarafından gerek makalelerde gerekse kitaplarda dile getirilen bir söylem ; “Ehl-i kitap ; Allah’a ve ahiret gününe inandıktan sonra,Rasulüllah’a (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) yalancı demese bu onların cennete girebilmeleri için yeterlidir.Rasulüllah’a itaat etmeleri (ona uymaları) şart değildir.”

Bu konuyu aydınlatacak bir hadis-i şerif ile doğruyu ortaya koyacağız.
Şunu belirtmek gerekir ki ; İslam’da ameli (ibadet ve yaşayış biçimi) konularda 4 hak mezhep vardır.Bu mezhepler Hanefi,Şafii,Hanbeli ve Maliki mezhepleridir.
Müctehid imamların,Kur’an ve hadislerden çıkardığı hükümler ile meydana gelen bu dört mezhep,ameleri konularda farklılıklar içermektedir.Allah’u Teala ; ictihatlarında isabet edene 2 sevap verirken,isabet edemeyenlere 1 sevep verir ve onunda ameli geçerli sayılır.Çünkü kaynak ; kur’an ve hadistir.

Hadis ve Sünnet'in Tarifi

HADİS :  Lügatta hadis ; yeni çıkan şey,haber ve söz anlamına gelir.
Istılahta ise ; Peygamberimizin (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) sözleri,fiilleri ve takrirleri demektir.Peygamberimizin (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) cismani ve ahlaki vasıflarını anlatan sözler de bu tarife dahildir.

SÜNNET : Lügatta sünnet ; iyi ya da kötü  yol ve adet anlamına gelir.
Istılahta ise,genelde hadisle müteradif (eş anlamlı) olarak kullanılır.Bazen de hakkında şer’i delil bulunan şey anlamına gelir ki mukabili bid’at’tir.

Hadis ilimlerinde,sünnet ile hadis aynı manada kullanılırlar.
Her ikisi de ;
– Kavli (Peygamberimizin (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) sözü)
-Fiili (Peygamberimizin (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) yaptığı iş)
– Takriri (Peygamberimizin (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) gördüğü bir işe karşı,susup ikrarda bulunarak o işe engel olmaması) olmak üzere üç kısma ayrılır.

Kaynak : İmam Birgivi – Usul-ü Hadis,Mütercim,Talha Alp/ Yasin Yayınevi